Kaartspellen zijn spellen die hoofdzakelijk of alleen speelkaarten gebruiken om te bepalen wie de winnaar wordt. Dat kunnen traditionele kaarten zijn, maar ook specifieke op maat gemaakte kaarten. Er zijn kaartspellen voor 2 spelers, voor 3 spelers of voor veel meer spelers.
Een kaartspel hanteert speelkaarten die dezelfde vorm en maat hebben. Elke kaart heeft twee zijden, namelijk een voor- en achterkant. De achterkant van de kaart is voor alle kaarten identiek. De voorzijde van de kaart is meestal uniek, maar bij enkele kaartspellen zijn er ook meerdere kaarten met dezelfde voorzijde. Hoe dan ook, de verdeling van het pak kaarten is op voorhand bij elke deelnemer bekend. Ook is het soms gebruikelijk om meerdere pakken kaarten te combineren in één pak of in een kaarthouder.
In de wereld zijn er honderden verschillende soorten kaartspellen die zich eeuw na eeuw verder ontwikkeld hebben. Hieronder zijn de bekendste en minder bekende kaartspellen beschreven. Deze lijst is niet volledig, maar dekt redelijk de lading. Voor de kaartspellen uitleg klik je door naar de informatiepagina per spel.
Bekendste kaartspellen
Blackjack (2 tot 8 personen)
Blackjack is een kaartspel waarin de deelnemers tegen de dealer spelen. Het doel is om meer punten dan de dealer te krijgen, maar niet boven de 21 punten uit te komen. De dealer heeft als stelregel tot de 17 punten wel een kaart te nemen en boven de 17 punten geen kaarten meer te nemen.
De spelers krijgen twee open kaarten, waarna de dealer zichzelf een open en een dichte kaart deelt. Op basis van de gedeelde kaartwaarde mogen de spelers besluiten om te passen of nog een kaart te vragen.
Bij twee kaarten van dezelfde waarde mag er ook gesplitst worden en bij 8 tot en met 11 punten mag de speler ook kiezen om te verdubbelen. Splitsen en verdubbelen betekenen beide dat er een aanvullende inzet geplaatst moet worden.
Daarna is het de beurt voor de dealer en vergelijken beide de sterkte van de hand. Lees verder op de infopagina van Blackjack.
Eenentwintigen / 21'en (2 tot 8 personen)
Het kaartspel 21 (eenentwintigen of 21en) komt in verschillende gedaanten voor en de afwijkingen tussen deze varianten is met name het puntenaantal. Het is de bedoeling om meer punten dan de bank (dealer) te verzamelen, zonder meer dan 21 punten te krijgen. Het kaartspel lijkt daarmee erg veel op blackjack. Doordat er verschillende varianten van het kaartspel 21 voorkomen zijn er relatief weinig mensen die van het spel 21 de spelregels kennen.
Alle spelers plaatsen de afgesproken inzet. Iedere speler krijgt vervolgens twee kaarten van de bank, waarvan één dicht en één open. De dichte kaart mag pas bekeken worden als er een extra inzet is geplaatst. Als een speler een acht en een zeven uitgedeeld heeft gekregen mag hij nieuwe kaarten van de dealer vragen. Als een speler twee identieke kaarten krijgt (met dezelfde waarde) kan er gesplitst worden. De speler moet dan een extra inzet plaatsen. Na iedere kaart mag de inzet worden verhoogd. Als de speler meer dan 21 punten heeft, is hij af (kapot). De speler mag op elk moment passen.
De bank laat zijn dichte kaart aan alle spelers zien zodra hij zijn beurt gaat uitspelen. De bank zal zichzelf nog een kaart delen bij 16 punten of minder. Hij zal passen bij 17 punten of meer. Soms wordt er door de spelers om beurten voor de bank gespeeld. In dat geval is het gangbaar dat de speler de bank blijft als hij bij 17 punten of meer heeft gepast. Bij een gelijkspel wint de bank. Lees verder op de infopagina van Eenentwintigen.
Eenendertigen / 31'en (2 tot 7 personen)
Ondanks de gelijksoortige naam is het eenendertigen absoluut niet vergelijkbaar met eenentwintigen. Beide spellen danken de naam aan het maximale aantal punten, maar is ook alles meer gezegd. Het is de bedoeling om 31 punten verzamelen en anders zoveel mogelijk punten. Je speelt tegen één of meerdere andere spelers en dus niet tegen een bank of dealer.
In Nederland zijn er grofweg twee varianten: klassiek en modern 31'en. Bij de klassieke variant gebruikt men alleen de kaarten zeven tot en met Aas en er liggen drie open kaarten op tafel. Bij de moderne variant zijn alle speelkaarten in het spel en ligt er één open kaart op tafel.
Iedere speler ontvangt drie kaarten van de dealer. De punten zijn conform de speelkaarten 2 t/m 10, plaatjes zijn een tien en de Aas is elf. Maak de hoogste mogelijke combinatie met kaarten van dezelfde soort, zoals harten, klaver, ruiten en schoppen. Daarnaast zijn drie kaarten met dezelfde waarde, maar van een andere soort, 30 en een halve punten. Degene met de laagste punten verliest de ronde. Lees verder op de infopagina van eenendertigen.
Poker (2 tot 10 personen)
Als men het over poker heeft, dan heeft men het waarschijnlijk over No Limit Texas Hold'em. Er zijn namelijk tientallen pokersoorten, zoals five card draw en badugi. Het is in de vorm van een cashgame of toernooi te spelen. Het doel bij poker is winst door de beste hand te maken of de tegenstander uit de hand te bluffen.
Eén speler, of de medewerker van het casino, is de dealer. Eén speler plaatst een verplichte halve inzet als small blind. Een tweede speler plaatst een verplichte hele inzet als big blind. Daarna krijgen alle deelnemers twee kaarten gedeeld die de anderen niet mogen zien. Op basis van de (sterkte van) twee kaarten mogen de deelnemers folden (passen), callen (meegaan) of verhogen. In de loop van de flop, turn en river komen uiteindelijk vijf speelkaarten op tafel mits daarvoor iedereen heeft gefold. Degene die overblijft of op de river de sterkste hand heeft wint de pot.
Pesten
Nederlandse gezinnen en families spelen dit gemakkelijke kaartspel vaak, maar ook regelmatig met eigen bedachte regels. Het lijkt wel alsof iedereen een eigen variatie op de spelregels heeft bedacht. Een discussie over de regels komt daardoor vaak voor. Het doel van pesten is om als eerste alle kaarten af te leggen. Alles kaarten doen mee, ook de jokers!
Iedereen begint met zeven kaarten en de rest gaat op de trekstapel. Leg een kaart af op de aflegstapel je een kaart van dezelfde soort of waarde heeft als de bovenste kaart op de aflegstapel. Lukt dat niet? Dan pak je een kaart van de trekstapel. Die kaart mag je ook direct weer afleggen als dat mogelijk is.
Er zijn een aantal regels, zoals dat je bij de laatste kaart moet kengeven dat je nog maar één kaart hebt: 'Laatste kaart'. Dat moet elke keer, zodat de andere spelers daarop kunnen anticiperen. Daarnaast mag je niet met een pestkaart, een kaart met een speciale betekenis, eindigen.
Het leukste aan pesten is dat bepaalde kaarten speciale betekenissen hebben. Spreek deze speciale betekenissen goed met elkaar af en dan het liefst voordat het spel begint. Er zijn namelijk heel veel verschillende betekenissen, zelfs voor dezelfde speelkaarten. Dit zijn de meest gehanteerde:
- Aas Draai (spel draait om in volgorde)
- Twee (twee kaarten pakken)
- Zeven Kleven (nog een keer)
- Acht Wacht (beurt overslaan)
- Tien Zien (volgende speler moet kaarten laten zien)
- Boer (benoem een andere kleur)
- Heer Nog een keer (nog een keer)
Minder bekende kaartspellen
Bridge
Bij bridge denk je direct aan een clubje oudere dames die gezellig samen bridge spelen en in de categorie denksport valt. Slim spelen en samenwerken zijn twee kenmerken om het spel te winnen. Dit spel is voor vier personen en het wordt gespeeld met een pak van 52 kaarten zonder de jokers. Het doel van bridge is zo veel mogelijk punten te realiseren.
De spelers links van de gever krijgt als eerste een kaart en daarna de andere drie. Dat gaat dertien keer zo door totdat elke speler 13 kaarten heeft. Op basis van de gever heeft elke speler een windrichting: Noord, Oost, Zuid en West. Het ene koppel is Oost en West en het andere koppel is Noord en Zuid. Beide koppels strijden tegen elkaar.
Spelers kunnen Bieden en Spelen. Bieden is het best te omschrijven als een veiling waarbij spelers tegen elkaar opbieden totdat niemand meer hoger biedt. Dat hoogste bod noemt men het Contract. Het Contract bepaalt twee dingen: het minimale aantal slagen dat de leider in de speelronde moet maken en of er een troefkleur is. De tegenstander moet proberen zoveel mogelijk slagen te maken of de voorkomen dat de leider het minimale aantal slagen haalt. Lukt dit? Dan is het Contract down.
Kwartet
Kwartet is een kaartspel waarin de spelers zo veel mogelijk kwartetten moeten maken. Een kwartet zijn vier bij elkaar horende kaarten. De kaarten bestaan dan ook uit groepen van vier en elke groep heeft een onderwerp. Een onderwerp kan bijvoorbeeld automerken zijn, waarbij de kaarten bestaan uit Mercedes, Audi, Volvo en Ferrari. Op elke kaart staat vermeld wat de andere kaarten van dat kwartet zijn. Het totale aantal kwartetkaarten varieert van 32 tot en met 80. Kwartet is één van de kaartspellen dat is populair onder kinderen en gezinnen doordat het gemakkelijk te leren is.
Alle kaarten zijn in het spel en worden voorafgaand goed geschud zodat de speelkaarten goed verdeeld zijn. De jongste speler begint door aan een willekeurige andere speler een andere kaart te vragen. Het is de bedoeling dat dat een kaart is waarvan de speler zelf al twee of meer kaarten in bezit heeft. Zodoende is er sneller een kwartet maken. Dit kan bijvoorbeeld als volgt: 'Mag ik van Auto de Mercedes?'. Heeft de andere speler de kaart? Dan moet de andere speler deze kaart afgeven. Als een speler alle vier kaarten van een kwartet heeft, maakt hij dit bekend en legt het kwartet opzij.
De speler mag dan nog een keer een willekeurige andere speler een andere kaart vragen. Heeft de andere speler de kaart niet? Dan is de volgende speler aan de beurt. Net zolang dat alle kwartetten op tafel liggen.